Hz. İshak

Hz. İshak, babası (Hz. İbrahim), kardeşi (Hz. İsmail), oğlu (Hz. Yakub) ve torunu (Hz. Yusuf) peygamber olmasıyla diğer peygamberlerden farklıdır. Onun farklılığına dair başka bir özellik de doğumu meselesidir. O, kısır ve yaşlı bir anne ile ihtiyarlamış bir babadan Allah’ın bir mucizesi olarak dünya gelmiştir. Kur’an’da da bu hadise çeşitli veçheleriyle birlikte anlatılmakta özellikle müjdelenme sahnesi canlı bir tasvir olarak gözler önüne serilmektedir:

İbrahim’in karısı ayakta idi. (Bu sözleri duyunca) güldü. Ona da İshak’ı müjdeledik; İshak’ın arkasından da Yakûb’u.” (Hud, 71) “Bunun üzerine karısı bir çığlık kopararak yönelip elini yüzüne vurdu. “Ben kısır bir kocakarıyım (nasıl çocuğum olabilir?)” dedi” (Zariyat, 29) “Karısı, “Vay başıma gelenler! Ben bir kocakarı ve bu kocam da bir ihtiyar iken çocuk mu doğuracağım? Gerçekten bu, çok şaşılacak bir şey!” dedi” (Hud, 72) “Melekler, “Allah’ın emrine mi şaşıyorsun? Allah’ın rahmeti ve bereketi size olsun ey (peygamber ocağının) ev halkı! Şüphesiz O, övülmeye lâyıktır, şanı yücedir.” dediler” (Hud, 73)  “Onlar dediler ki: “Rabbin böyle buyurdu. Şüphesiz O, hüküm ve hikmet sahibidir, hakkıyla bilendir” (Zariyat, 30).

Hz. İshak’a dair diğer ayetlere bakıldığında onun Bakara 136, Al-i İmran 84 ve Nisa 163. ayetlerde vahiy alan peygamberlerden olduğu ve diğer peygamberler gibi müstakil bir vahye muhatap olduğu anlaşılmaktadır. Yusuf suresinde iki defa ismi zikredilen Hz. İshak’ın ilk ayette (12/6) “nimetlerin tamamlandığı” bir kimde ikincisinde ise Hz. Yusuf’un tevhid mücadelesinde yolunu takip ettiği “ata” olarak ifade edilmektedir (12/38). Hz. İshak’ın peygamberliğinin ve kitap verilmesinin en açık ifadesi Ankebut suresinde konu edilmektedir: “İbrahim’e İshak’ı ve Yakub’u bahşettik. Soyundan gelenlere Kitap ve peygamberlik verdik. Onu dünyada mükafatlandırdık; doğrusu o ahirette de iyilerdendir” (29/27).

Tevrat’ta ise Hz. İsha’a dair ayrıntılı bilgiler mevcuttur. Doğumu, kurban edilmesi, evliliği, karısının kısırlığı, çocukları, çocuklarının peygamberlik mücadelesi, kardeşi İsmail ile görüşmesi, babasının vefatında kardeşiyle birlikte babasını gömmesi ve ölümü. Bu anlatılanlarda Kur’an’ın tasvip etmeyeceği ayrıntılar da bulunmaktadır (Yaratılış).

Hz. İshak’ın Mekke’deki anlatımı daha ziyade Hz. İbrahim ve Sare’ye verilen bir mucize olması bakımından ifade edilirken, Mekke’nin sonuna ve Medine döneminde nazil olan surelerde vahiy silsilesindeki yeri, peygamberliği üzerinde durulmuştur. Özellikle Hz. Yakub’un ölüm döşeğinde iken oğullarına vasiyet ettiği “Yalnızca Müslümanlar olarak ölün” sözünden sonra, “Benden sonra kime kulluk edeceksiniz?” sorusuna oğullarının “Senin, ataların İbrahim, İsmail ve İshak’ın ilahı olan tek Tanrı’ya” (2/133) pasajında tasvir edilenler, öncelikle Müslümanlara hiçbir peygamber arasında ayrım ve üstünlük yarışı olmadan inanmayı teşvik ederken, Yahudilere de zımnen bu vahiy silsilesinin son halkası olan Hz. İbrahim ve İsmail’in soyundan gelen Hz. Muhammed’e inanmalarının gereğini hatırlatmaktadır.

30/08/2019