Hz. Yakub
Hz. Yakub, diğer peygamber kıssaları gibi pek çok yerde kısa pasajlar halinde anlatılmamakta Yusuf suresi içerisinde Hz. Yusuf ile birlikte birbiriyle bağlantılı şekilde anlatılmaktadır. Fakat bazı ayetlerde diğer peygamberlerle isminin zikredildiği de görülmektedir.
Hz. Yakub ve Hz. Yusuf’u birlikte anlatmamızın sebebi Hz. Yakub’un bir baba olarak imtihan edilmesiyle Hz. Yusuf’un bir oğul ve bir insan olarak denenmesinin farklı iki konu olarak görmemizden kaynaklanmaktadır. O nedenle burada aynı surenin farklı iki baş karakterlerinden birini ele alacağız.
Hz. Yakub, İsrailoğulları peygamberlerinden bir peygamberdir. Babası Hz. İshak da oğlu Hz. Yusuf da peygamberdir. Tevrat’ta onun ilk oğul olarak peygamberlik hakkı olan abisinden annesinin yardımıyla bir şekilde hile yaparak peygamberliği aldığı ve bu yüzden kaçmak zorunda kaldığı anlatılmaktadır. Bu nedenle sevdiği eşi Rahel kısırlıkla imtihan edilmiş, cariyesini eşine vererek çocuk sahibi olmuş; diğer eşi Lea hem kendisi hem de cariyesi ile Hz. Yakub’a dokuz çocuk vermiştir. Tövbe ve duanın ardından Rahel, Hz. Yakub’un en seveceği çocuk olan Yusuf’u doğurmuş ismini de “daha çok çocuk versin anlamına gelen Yusuf” koymuş, ölümüne sebep olan diğer oğluna da Benyamin adını vermiştir. Tevrat bilgilerinden anlaşıldığına göre Hz. Yakub’un oğullarından önce eşleriyle imtihan edildiği anlaşılmaktadır. İki eş arasında yaşanan rekabet ve kıskançlık çocuklarına da yansımıştır. Böylece ilerleyen dönemlerde Hz. Yusuf’un kardeşleri tarafından kuyuya atılması hadisesinin temelleri büyüdükleri evdeki bu gergin ve hırçın rekabetin olumsuz duygularıyla inşa edildiği görülmektedir.
Kur’an’da Hz. Yakub’un peygamberliği değil evlatları ile imtihanı söz konusu edilir ve kendisinin de çocukları arasındaki bu rekabeti bildiği ifade edilir. Fakat onun bu konuda herhangi bir çabasından bahsedilmez. Aksine Hz. Yusuf’un ardından ikinci kez eşi Rahel’in bıraktığı emantlerden Benyamin’i kaybettiğinde hala Hz. Yusuf’u andığı ifade edilir. Bu anlamda sevgini paylaşımında kalben yapılacak bir durum olmasa da babaya düşen zahiren bir adaletsizlikte bulunmamak ve kardeşlerin öfkesini birbirlerine yöneltmesini engellemektir.
Hz. Yakub bir baba olarak bir defa daha anlatıldığında onun ölüm döşeğinde çocuklarıyla yaptığı konuşmasından bir sahne aktarılmaktadır. O evlatlarına bu dünyada sahip olabilecekleri en önemli şeyin atalarının dini üzere yani tevhid üzerine yaşamak olduğunu bildirerek bundan sapmamalarını ve ancak Müslüman olarak ölmelerini tavsiye etmektedir. Bu bir babanın son nefesini verene kadar evladının eğitiminden sorumlu olduğunu bizlere göstermekte ve örnek alarak hayatımıza yansıtmamız istenmektedir.
Nüzul döneminde böyle bir kıssanın anlatılması ise babaları ve oğullarıyla tevhid mücadelesi yaşayan Müslümanlara bir teselli ve iman mücadelesinin daima zafere ulaştıracağı müjdesini vermektir. Rivayete göre Yusuf suresi, boykot döneminde Müslümanların Hz. Peygamber’den kendilerine sevindirici bir kıssa anlatmasını istemeleri üzerine nazil olmuştur. Bu da kıssanın Hz. Yakub yönünden şöyle bir mesaj verdiğini düşündürmektedir; Ey Müslümanlar bugün anneniz babanız, evlatlarınız ile imtihan edilmektesiniz. Fakat her imtihanın bir de ödülü vardır. Bu konuda sabırlı olun. Birbirinize kenetlenin. Aranızdaki kıskançlığı, rekabeti bırakın ve birbirinize sahip çıkın…
06/12/2019